Kur’an da geçen bazı kelimelerin günümüzde, bizlerin kullandığı anlamın dışında, farklı anlamları da olabileceğini, araştırma yaptığımızda fark edebiliyoruz. Eğer o farklı anlamları, ayette bahsedilen konunun, anlamın dışında anlam verip de öyle anlarsak, birçok konuda ayetleri yanlış anlamış oluruz. Bu makalemin konusu bazı ayetlerde geçen ŞAİR VE ŞİİR kelimelerinin, ayetlerde bizlere ne anlattığına, hangi anlamlarda kullanıldığına örnekler verip, sizleri düşünmeye davet etmek istiyorum. Bir arkadaşımız, ayette şairlere haddi aşan azgınlar diye geçiyor, Kur’an şairliği yasaklıyor mu, diye bir soru sormuştu.
Şuara 224–225–226–227: ŞAİRLERE İSE HADDİ AŞAN AZGINLAR UYARLAR. Görmez misin ki onlar, her vadide şaşkın şaşkın dolaşırlar ve yapmadıkları şeyleri söylerler. ANCAK İMAN EDİP SALİH AMEL İŞLEYEN, ALLAH’I ÇOK ANAN VE HAKSIZLIĞA UĞRATILDIKTAN SONRA ÖÇLERİNİ ALANLAR BAŞKA. Zulmedenler hangi akıbete uğrayacaklarını göreceklerdir. (Diyanet meali)
Önce ayette geçen şair kelimesi ne anlama geliyor ona bakalım. Bu kelime Arapça dan bizlere geçmiştir. Günümüzde ne anlamda kullanıldığını biliyorsunuz. Peki, bu kelime Araplarda, yani böylece Kur’an da ayetlerde ne anlamda ve kimler için olumsuz anlamda kullanılıyor, bizim için burası önemli.
ŞAİR: Başka, öteki, diğer, alevli, duygulu — Seyreden veya harekette olan.- Herhangi bir şeyden geri kalan.- Yolcu, seyyar. Hayal gücü geniş olan anlamlarına geliyor.
Sanırım ayette geçen şair kelimesiyle Allah bizlere ne anlatıyor, şimdi daha iyi anlaşılmıştır. O dönemde bu şair dediğimiz kişiler kullanılarak, kendi hayallerinde yarattıkları batıl inançları topluma kabul ettirebilmek amacıyla kullanıyorlarmış. Bu kişilerin yanlış inançları toplumlara süsleyip, allayıp pullayıp aldatmalarından bahsediliyor. Yani ayette bahsedilen şairler, adeta toplumu, hayatın gerçeklerinden, Allah ın yolundan uzaklaştıranlar anlamındadır. Bu şairler, Allah ın indirdiği kitaptan, toplumu uzaklaştırmak ve etki altına almak için etkili, aldatıcı şiirleriyle halkı etkiliyorlarmış. Allah da bunlara uyarsanız sizi yoldan saptırırlar diyor. Ama ayette dikkat ettiyseniz, şairlerin hepsinin aynı olmadığını, bunların bir kısmının iman eden, Salih ameller işleyen Allah ı çok ananlar başka diyerek, bir kısım şairi ayrı tutuyor. Hatta çok ilginçtir, Saffat 36. ayetinde inkârcılar, Peygamberimize de kötü anlamda, mecnun şair diyorlardı. ÇÜNKÜ OKUDUĞU AYETLERDEN ETKİLENMİŞLERDİ. Ama inatla inanmak istemiyorlardı. İşin kolayına kaçarak, o günkü toplumun şairler konusunda ki düşüncelerinden esinlenerek, Peygamberimize mecnun şair diyorlardı. Mecnunun ne anlama geldiğini biliyorsunuzdur.
Saffat 36: «MECNUN BİR ŞAİR İÇİN, BİZ TANRILARIMIZI BIRAKACAK MIYIZ?» derlerdi. (Diyanet vakfı meali)
Allah Kur’an ın ne şiir nede şair in sözü olmadığının örneklerini özellikle veriyor bizlere. Çünkü şair hayal gücü çok geniş, duygularla bezenmiş sözler yazarak, toplumu etkilemeye çalışır, hatta insanları hayal âlemine yönelterek aldatırlarmış. Allah İslam ı anlatırken hayal gücünden uzak, gerçeklerle bizlerin yüzleşmesini istiyor. Onun içinde Kur’an ın şairin sözü olmadığı ve yine ayetlerin şiir olmadığı konusunu, bakın ayetlerinde bizlere nasıl açıklıyor.
Yasin 69: BİZ ELÇİMİZE ŞİİR ÖĞRETMEDİK. ZATEN ONA YARAŞMAZDI DA. O kitap, ancak Allah'tan gelmiş BİR ÖĞÜT VE APAÇIK BİR KUR'ÂN'DIR.
Hakka 41: VE O, BİR ŞAİR SÖZÜ DEĞİLDİR. NE DE AZ İMAN EDİYORSUNUZ!
Bakın Allah Elçimize şiir öğretmedik, O bir şairin sözü değildir diyor. Yani bu sözleriyle Allah, Elçimiz kanalıyla gönderdiğimiz ayetlerimiz, ONUN HAYAL ÜRÜNÜ DEĞİL, BİZZAT ALLAH IN VAHYİDİR DİYEREK, TOPLUMUN DİKKATİNİ ÇEKİYOR. Peki, şiir ne anlama geliyor. İsterseniz ona da bakalım ki, konumuzu daha iyi anlayabilelim.
“ŞİİR DUYGU, HAYAL VE DÜŞÜNCELERİN coşkulu bir dille, bir düzene bağlı olarak, çekici/etkileyici bir dil ve ahenkli mısralar içinde aktarılmasıdır. Edebiyat türlerinin en eskisi şiirdir. Şiirin ne olduğunu anlatmaya çalışan ünlü şairler şiiri şöyle tarif ederler. "ŞİİR, SÖZCÜKLERLE GÜZEL ŞEKİLLER KURMA SANATIDIR." “NESRE ÇEVRİLMESİ MÜMKÜN OLMAYAN NAZIM " diye tanımlayanlarda vardır.”
Sanırım Allah ın, Elçimize şiir öğretmedik demesinin ne anlama geldiğini, şimdi daha doğru anladınız. Kur’an bir nesir yazıdır. Nesir doğal konuşma şeklidir diyebiliriz. Bilimsel kitaplar, tebliğler, mesajlar, şiirle değil, düşünmeye müsait, farklı anlamları çağrıştırmayan, anlatılmak istenen konuyu direk anlatan, nesir bir yazı ile yazılır. Onun için Allah Kur’an için, O şairin şiirleri değil, Allah ın vahyidir diyor.
Özetlemek gerekirse, günümüzde bizlerin Şairlere ve onların yazdığı şiirlere verdiğimiz anlam ile Kur’an ın bahsettiği konu çok farklıdır. Araplarda özellikle kitap ehli arasında, toplumu dini konularda etkilemek ve istedikleri inancı topluma kabul ettirebilmek için, sözcükleri süsleyip, insanları etkilemek maksadıyla kullandıkları ve yoldan saptırma aracı yaptıkları için, AYETLERDE ŞAİR VE ŞİİR KELİMELERİ HEP OLUMSUZ ANLAMLARDA KULLANILMIŞTIR. Bunun tam tersini yapan, yani şairliğini doğru anlamda kullanan şairler ve şiirleri, Şuara suresi 227. ayette görüyoruz. Bu kişilerin haddi aşan azgınlardan olmadığı, bunların müstesna olduğu bildirilmiştir.
Saygılarımla
Haluk GÜMÜŞTABAK
https://kuranadavet1.wordpress.com/
https://twitter.com/KURANA_DAVET
http://www.hakyolkuran.com/
https://www.facebook.com/Kuranadavet1/
https://hakyolkuran1.blogspot.com/