Bu makalemde sizlerin düşünmenize vesile olmak istediğim ayet, Saffat suresi 102–103. ayetlerde geçen ve Hz. İbrahim in oğlunu rüyasında kurban ederken gördüğü konu ile ilgili olacak. Bu ve benzeri rüya ayetlerini öne sürüp, bakın Allah biz kullarına da rüyada emirler verebiliyor şeklinde yorumlayıp karısını, çocuğunu öldürdüğünü duyarsınız. Bizler eğer bu ve benzeri ayetleri, Kur’an ın diğer ayetleri ile birlikte anlamaya çalışmazsak, elbette yanılgıya düşeriz. Önce konumuzla ilgili ayeti yazalım.
Saffat 102–103–104–105: Babasıyla beraber yürüyüp gezecek çağa erişince, “YAVRUCUĞUM! RÜYAMDA SENİ BOĞAZLADIĞIMI GÖRÜYORUM; BİR DÜŞÜN; NE DERSİN?” dedi. O da, “BABACIĞIM! EMROLUNDUĞUN ŞEYİ YAP! İnşallah beni sabredenlerden bulursun” diye cevap verdi. HER İKİSİ DE ALLAH'IN EMRİNE TESLİM OLUNCA, babası onu yan üstü yatırdı. Biz ona şöyle seslendik: “EY İBRAHİM! SEN KESİNLİKLE RÜYANI DOĞRULADIN. İşte biz, iyileri böyle ödüllendiririz.” (Bayraktar Bayraklı meali)
Bu ayetleri doğru anlayabilmek için, rüya konusunu Kur’an nasıl anlatıyor önce onu doğru anlamalıyız. Kur’an Zümer 42. ayetinde UYKUYU ÖLÜME BENZETİR. Yani her uyuduğumuzda, aslında bizler ölümü yaşarız. YANİ UYUDUĞUMUZDA, BİZLERİN BU DÜNYA İLE İLİŞKİSİ KESİLİR. Hac 47. ayette de uyuduğumuzda, bizim bu dünyadaki zaman dilimini terk edip, Allah ın zaman dilimine geçtiğimiz örneğini şu sözlerle bildirir. “RABBİNİN ÖLÇÜSÜYLE BİR GÜN, SİZİN HESAP ETTİĞİNİZ BİN YIL GİBİDİR.” Buradan da anlıyoruz ki, uyuduğumuzda göreceğimiz rüya, bizlerin hesap edebileceğimiz ve gördüklerimizi değerlendirebileceğimiz sınırlarımızın dışında bir durumdur. Hatta bilim adamları yaptığı araştırmalarda, rüyada gördüğümüz çok uzun olayların, aslında bu dünyada birkaç saniye içinde gördüğümüzü tespit etmişler. Bunu lütfen göz ardı etmeden, konumuzu dikkatle düşünelim.
Konumuz olan ayete gelelim. Hz. İbrahim rüyasında oğlunu kurban ettiğini görüyor. Lütfen dikkat, Allah oğlunu Kurban et benim için demiyor. Allah için Kurban ettiğini görüyor ve oğluyla bu konuyu konuşuyor. Böyle bir rüyanın, Allah emri olabileceği düşüncesine kapıldığı içinde, yerine getirmek istiyor gördüğü rüyayı. Ama Allah bu rüyayla elçisini sınıyor ve ona karşı bağlılığını mükâfatlandırıyor, böyle bir şey yapma diyerek, kurban edilecek bir hayvan gönderiyor.
Peki, bu ayeti nasıl anlamalıyız? Böyle bir durumla bizlerde karşılaşabilir miyiz? Allah böyle bir durumla bizleri sınar mı? Elbette bu mümkün değil. Bu ayette anlatılmak istenen, Hz. İbrahim in Allah dan aldığı emri yerine getirmesi değildir konu edilen. ÇÜNKÜ ALLAH TÜM KULLARININ SORUMLU OLDUĞU EMİRLERİNİ, VAHYİNİ ASLA RÜYADA HİÇBİR ZAMAN ELÇİLERİNE GÖNDERMEMİŞTİR. Tam tersine bu ayet, rüyada gördüğümüz böyle bir olayın, gerçekleşmesini asla istemediğini gösteriyor bizlere. Bu ayette de Allah elçisinin, Allah a ne derece bağlı olduğunu bizlere göstermek için veriyor bu örneği. Onun için Allah, Hz. İbrahim den bahsederken övgüyle Nisa suresi 125. ayetinde, Allah a sadık, samimi bir dost olduğundan bahseder. Ayette her ikisi de Allah ın emrine teslim olunca diye çevrilmiş ayette anlatılan, HZ. İBRAHİM VE OĞLU BU RÜYAYI ALLAH IN EMRİ OLARAK DEĞERLENDİRİP, YERİNE GETİRMEK İSTEDİĞİNDE DİYE ANLAMALIYIZ.
Kur’an rüyada gördüklerimizin, asıl gerçek anlamlarının yorumunu bizlerin bilemeyeceğini, ancak güven elçileri olan Resullerine özellikle verdiği bir ilim, yorumlama becerisi olduğundan bahseder. Bizler saffat suresinde geçen Hz. İbrahim in kıssasını eğer bu ayetler ışında düşünmeden anlamlar yüklersek, hata yaparız. Ayetlerden örnekler verelim.
Yusuf 101: "Rabbim, sen bana mülk ve saltanattan bir nasip verdin. OLAYLARIN VE DÜŞLERİN YORUMUNDAN BANA BİR İLİM ÖĞRETTİN/OLAYLARIN VE DÜŞLERİN YORUMU KONUSUNDA BENİ EĞİTTİN. Ey gökleri ve yeri yaratan! Benim dünyada da âhirette de Veli’m sensin! Beni Müslüman/sana teslim olmuş olarak öldür ve beni barışsever hayırlı kullar arasına kat!" (Yaşar Nuri meali)
Yusuf 5–6: Babası, şöyle dedi: “YAVRUCUĞUM! RÜYANI KARDEŞLERİNE ANLATMA. YOKSA SANA TUZAK KURARLAR. Çünkü şeytan, insanın apaçık düşmanıdır.” “İŞTE RABBİN SENİ BÖYLECE SEÇECEK, SANA (RÜYADA GÖRÜLEN) OLAYLARIN YORUMUNU ÖĞRETECEK ve daha önce ataların İbrahim ve İshak’a nimetlerini tamamladığı gibi sana ve Yakup soyuna da tamamlayacaktır. Şüphesiz Rabbin hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.” (Diyanet meali)
Yusuf 21: Onu Mısır’da (kervancılardan) satın alan kişi karısına şöyle dedi: “Bunu değerli bir konumda tut; işimize yarayabilir ya da evlat ediniriz.” BÖYLECE YUSUF’U O ÜLKEDE İYİ BİR YERE YERLEŞTİRDİK Kİ ONA OLAYLARI NASIL YORUMLAYACAĞINI ÖĞRETELİM. Allah işinin üstesinden gelir ama insanların çoğu bunu bilmezler. (Süleymaniye vakfı)
Yusuf 22: YUSUF REŞİT OLUNCA ONA DOĞRU KARAR VERME YETENEĞİ VE BİR İLİM VERDİK. Biz, güzel davrananları işte böyle ödüllendiririz. (Süleymaniye vakfı)
Kur’an da bu konuda, Hz. Yusuf un rüyasında gördüğü kıssalar, aslında sorularımıza cevap veriyor. Detaylarını lütfen Kur’an dan araştırınız. Hz. Yusuf hapisteyken, Kralın gördüğü rüyasını tabir etmesi ve ne anlama geldiğini söylemesiyle, hayatının değiştiğini ve önemli mevkilere geldiği örneği verilir. Hatta peygamberimizin de gördüğü bir rüyadan, Fetih 27. ayette bahsedilir ve derki; “ANDOLSUN Kİ ALLAH, ELÇİSİNİN RÜYASINI DOĞRU ÇIKARDI.” Allah ın elçisi rüyasında, Mescidi Haram a rahatlıkla, düşmanlar zarar vermeden girdiğini görüyor. Allah da elçisinin gördüğü bu rüyayı gerçekleştiriyor. Bakın tüm rüya örneklerini Allah, görev verdiği çok özel elçileri üzerinden veriyor. Rüyasının gerçekleşeceğini aslında Peygamberimiz bilmiyor, Allah ın indirdiği ayetle öğreniyor.
Allah elçilerine, gördüğü rüyaların ne anlama geleceğinin ilmini, eğitimini veriyor ve onlar böylece gördükleri rüyayı yorumlayabiliyorlar. Hz. İbrahim, rüyanın o kadar etkisinde kalıyor ki, sanki bunun Allah emri olduğunu zannediyor ve yerine getirmeye çalışıyor. Bu zor imtihanı da başarıyla veriyor. TEKRAR HATIRLATMAK İSTERİM, ALLAH HZ. İBRAHİM E RÜYASINDA, OĞLUNU KURBAN ET DEMİYOR. Şöyle düşünebilirsiniz, Hz. İbrahim bu kanıya nasıl varıyor olabilir? Lütfen Hz. İbrahim in dönemini araştırınız, o dönemde batıl ve hurafe inançların etkisiyle, Allah a insan dahi kurban ediliyordu. Bunun etkili olabileceğini, göz ardı etmemek gerekir.
RÜYA BİZLER İÇİN BAŞKA BİR ÂLEMDİR VE BİZLER BU ÂLEMDE GERÇEKLİK DEĞERLERİMİZİ, DÜNYADAKİ GİBİ KULLANAMAYIZ. ÇÜNKÜ ZÜMER 42. VE HAC 47. AYETLERDE AÇIKLANDIĞI GİBİ, ZAMAN AKIŞI, ALGILARIMIZIN ÜSTÜNDEDİR. Rüyalarımızın bizler ne anlama geldiğini, kesin olarak anlayamayız ancak fikirler yürütürüz, belki bir kısmı tutabilir. Çünkü rüyalarımızda gördüklerimizin genel çoğunluğu, günlük yaşantımızın etkisiyle oluşur.
Dilerim cümlemiz başımızı yastığa koyduğumuzda, uyurken güzel ve huzurlu rüyalar gören ve o güzel rüyalarımızın da gerçek olduğuna şahit olan, Allah ın mutlu, azınlık kullarından oluruz. Tekrar hatırlatmak isterim, her uyuduğumuzda aslında ölümü tadıyoruz, çünkü Allah uykunun da bir çeşit ölüm olduğunu, vakti dolanların uyandırılmadığını, vakti dolmayanların ise uyandırıldığını söyler ayetinde. Dilerim vakit dolduğunda, hesap verenlerin safında uyanabilmek dileklerimle. ALLAH CÜMLEMİZİN YARDIMCISI OLSUN İNŞALLAH.
Saygılarımla
Haluk GÜMÜŞTABAK
https://twitter.com/HGumustabak
http://www.hakyolkuran.com/
https://www.facebook.com/Kuranadavet1/
https://hakyolkuran1.blogspot.com/